W wyroku z dnia 1 kwietnia 2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie przypomniał, że kto uprawdopodobnił zamiar stałego zamieszkiwania w USA, nie może podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce (II FSK 1081/13).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
W stosunku do osób mieszkających za granicą zastosowanie ma przepis art. 3 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiący o ograniczonym obowiązku podatkowym. Uregulowanie to dopuszcza (przewiduje) dokonanie wymiaru podatku w stosunku do osoby, która nie zamieszkuje na terytorium Rzeczpospolitej, tylko w odniesieniu do dochodów (przychodów) osiągniętych na tym terytorium.
Powołane przepisy stosuje się jednak z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 7 i 8 umowy między Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie unikania podwójnego opodatkowania (Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisana w Waszyngtonie dnia 8 października 1974 r., Dz.U. 1976 nr 31 poz. 178) określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania ( ) na terytorium Polski" oznacza: (...) jakąkolwiek osobę ( ) mającą miejsce zamieszkania ( ) na terytorium Polski dla celów jej opodatkowania, lecz w przypadku udziałowca spółki prawa cywilnego lub zarządcy majątku tylko w takim zakresie, w jakim dochód uzyskany przez taką osobę z tego tytułu podlega podatkowi polskiemu jako dochód uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania ( ) w Polsce.
Określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania ( ) na terytorium Stanów Zjednoczonych Ameryki" oznacza: ( ) jakąkolwiek osobę ( ) mającą miejsce zamieszkania ( ) na terytorium Stanów Zjednoczonych dla celów jej opodatkowania, lecz w przypadku udziałowca spółki prawa cywilnego lub zarządcy majątku tylko w takim zakresie, w jakim dochód uzyskany przez taką osobę z tego tytułu podlega podatkowi Stanów Zjednoczonych jako dochód uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania ( ) w Stanach Zjednoczonych.
Definicja ta odnosi się zatem bezpośrednio do określenia "miejsca zamieszkania" przyjętego w ustawodawstwach wewnętrznych państw i uwzględnia różne formy więzi osobistej z państwem, które we własnym ustawodawstwie ustala podstawę do nieograniczonego obowiązku podatkowego.
Postanowienia art. 4 ww. umowy mają natomiast zastosowanie w sytuacji, gdy w myśl postanowień art. 3 ust. 1 pkt 7 i 8, osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, tzn. gdy zachodzi kolizja ustawodawstw wewnętrznych obu państw w kwestii dotyczącej ustalenia miejsca zamieszkania.
Zgodnie z art. 4 ww. umowy, jeżeli w znaczeniu art. 3 ust. 1 pkt 7 i 8 niniejszej Umowy osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obydwu Umawiających się Państwach, to:
a. będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym ona stale zamieszkuje . Jeżeli ona stale zamieszkuje w obydwu Umawiających się Państwach lub nie zamieszkuje w żadnym z Umawiających się Państw, to będzie uważana za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego Umawiającego się Państwa, z którym jej związki osobiste i majątkowe są ściślejsze (ośrodek powiązań osobistych) ,
b. jeżeli nie można ustalić, w którym z Umawiających się Państw znajduje się ośrodek jej powiązań osobistych, to będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego Umawiającego się Państwa, w którym ona zazwyczaj przebywa ,
c. jeżeli ona zazwyczaj przebywa w obydwu Umawiających się Państwach lub nie przebywa w żadnym z Umawiających się Państw, to będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego Umawiającego się Państwa, którego jest obywatelem.
W rozstrzyganej przez sąd sprawie podatnik opuścił Polskę, wyjeżdżając w 2003 r. do USA, nie pozostawił przy tym żadnego majątku ruchomego ani nieruchomego. Zlikwidował on także rachunek bankowy i rozwiązał dotychczasową umowę o pracę (wcześniej, w czasie pobytu w USA przebywał na urlopie bezpłatnym). Przebywając w USA, podpisał z tamtejszym pracodawcą umowę o pracę, a przychody z tego tytułu były wpłacane na amerykański rachunek bankowy, założony przez niego w trakcie pobytu w USA. W tym czasie też został przeprowadzony w USA jego rozwód.
Organy podatkowe stały jednak na stanowisku, że podatnik ten podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce od wszystkich swoich odchodów.
Sąd zadał więc pytanie, jakie jeszcze okoliczności musiałyby wystąpić aby przesądzać o tym, że podatnik ten nie był on rezydentem w rozumieniu prawa polskiego. Zdaniem sądu zamiar stałego pobytu w USA został przez podatnika dostatecznie udokumentowana (także udostępnioną przez niego korespondencją z USA). Stąd w sprawie musiały znaleźć zastosowanie w rozciągłości przepisy art. 3 ust. 1 pkt 7 i 8 umowy pomiędzy Polską a Stanami Zjednoczonymi w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, rozpatrywane w związku z jej art. 4. Punkt "c" umowy polsko-amerykańskiej dotyczący obywatelstwa jako kryterium rozstrzygającego o miejscu opodatkowania od całości dochodów nie ma w tym przypadku zastosowania, gdyż już pkt "a" przesądza o miejscu zamieszkania podatnika.
