Dach jak się patrzy

Dach, jego konstrukcja i pokrycie to jedne z najważniejszych elementów domu. Wpływają na jego funkcjonalność i wygląd. Dlatego, oglądając dom - czy to przed kupnem czy remontem - zwróćmy na niego szczególną uwagę

Dach budynku mieszkalnego może być wykonany na wiele różnych sposobów. Począwszy od najprostszych płaskich dachów krytych papą, gdzieniegdzie spotykanych jeszcze w jednorodzinnych domach-klockach z epoki PRL-u, a kończąc na skomplikowanych konstrukcjach dachów spadzistych pokrytych trwałą ceramiką, taką jak dachówka. Niezależnie od konstrukcji i rodzaju poszycia właśnie od dachu powinniśmy zacząć zarówno oglądanie budynku oferowanego do sprzedaży, jak i jego remont. Renowacja dachu, szczególnie tego o skomplikowanej więźbie dachowej, jest bardzo kosztowna i ma wpływ na ostateczną cenę.

Dach domu ma również wielki wpływ na jego wygląd, stąd dobrze należy się zastanowić nie tylko nad rodzajem materiału, jakim ma być pokryty, ale także, o ile to możliwe, nad tym, jak ma wyglądać. Tu pole do popisu mają nie tylko ci, którzy budują dom od nowa, ale też te osoby, które zdecydowały się na wymianę brzydkich płaskich dachów na dachy spadziste. Jest to duża inwestycja, ale nowy dach może zmienić dom z kopciuszka w księżniczkę.

Patrz na konstrukcję

Główni wrogowie drewnianych konstrukcji, z których wykonana jest tak zwana więźba dachowa dachów spadzistych, czyli drewniana kratownica pokryta blachą, dachówką lub innymi rodzajami pokryć, to grzyby i owady. Więźba zwykle jest drewniana, a drewno, nawet impregnowane, po latach może ulec zniszczeniu.

Grzyby niszczą drewno poddane stałemu działaniu wilgoci, więc takich uszkodzeń szukamy w okolicach komina i w tych miejscach, gdzie dach główny łączy się z dachem nad gankiem czy garażem. Właśnie tu najczęściej występują przecieki i tu też grzyby niszczące drewno mają najlepsze warunki do rozwoju.

Każde wilgotne miejsca na krokwiach należy nacisnąć grubym drutem - drewno zaatakowane przez grzyby mięknie i zmienia kolor na czarny, żółtawy lub białawy. Czasem pojawiają się owocniki grzybów lub wyraźne naloty grzybni. Takich miejsc nie naprawimy - musimy wymienić cały element konstrukcji dachu.

Często poddasza są zamienione na pomieszczenia mieszkalne lub strychy służące jako schowki. Konstrukcja więźby jest wówczas ocieplona i pokryta płytami G-K lub boazerią. Nie widać jej więc na zewnątrz, ale wszelkiego rodzaju wyraźne duże plamy lub zacieki świadczą o tym, że pod zewnętrznym pokryciem dzieje się coś niedobrego.

Owady to drugie utrapienie drewnianych dachów. Nawet elementy często malowane impregnatami z czasem zostają zaatakowane przez szkodniki - larwy wielu gatunków chrząszczy niesłusznie zwane kornikami. Wygryzają one skomplikowane tunele w drewnianych belkach konstrukcyjnych, znacznie zmniejszając ich wytrzymałość i jednocześnie narażając je na ataki grzybów. Duże, najczęściej owalne, otwory wylotowe świadczą o tym, że larwy zamieniły się już w owady dorosłe i opuściły swe lokum. Silnie zaatakowane elementy konstrukcji dachowej należy wymienić na nowe. Trzeba też liczyć się z tym, że w drewnie żyje jeszcze wiele larw. Ich rozwój bowiem z powodu małej wartości odżywczej celulozy jest niezwykle powolny i niektóre gatunki mogą zajadać się naszym dachem nawet przez cztery lata! Oczywiście usunięcie ich z drewna jest prawie niemożliwe, a powierzchniowe malowanie impregnatami zabezpiecza jedynie przed inwazją nowego ich pokolenia.

Dachy płaskie są zwykle wykonane z betonu izolowanego styropianem pokrytym papą. Dach taki jest najtańszy, stąd dawniej w siermiężnych czasach budownictwa socjalistycznego był najczęściej stosowany. Niewielki spadek sprawia, że pokrycia takiego dachu muszą być bardzo starannie wykonane, gdyż woda i zalegający na nim śnieg powodują, że nawet najmniejsze nieszczelności są przyczyną zacieków. Jednak betonowy strop, mimo że może na nim rozwinąć się zagrzybienie, jest o wiele bardziej odporny i nawet długotrwałe zacieki nie niszczą jego konstrukcji.

A co na dach?

Jaki materiał wybrać na pokrycie dachu, jaki jest najlepszy? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Jak wspomniałem, rodzaj pokrycia w dużej mierze jest uzależniony od konstrukcji i wytrzymałości dachu. Najprostsze wyjście mają właściciele domków-klocków, tu płaski dach wymusza pokrycia bitumiczne (papy). Jeśli zamarzy się nam pokryć dachówką dach w takim budynku, to musimy wykonać całą konstrukcję nośną od nowa, a strop będący dawniej dachem wykorzystać jako podłogę poddasza. Jednak w tym wypadku decydujący głos ma rzeczoznawca, gdyż wiele stropów dachowych wykonano jak bardzo lekkie konstrukcje nieznoszące tak dużych obciążeń jednostkowych, jakie powinna utrzymać podłoga.

Właściciele domów z dachami spadzistymi mają więcej możliwości, ale też na przykład dach pokryty starą dachówką można pokryć nową lub zastosować blachę w wielu wzorach i rodzajach, ale już w sytuacji odwrotnej decyzję musi podjąć rzeczoznawca budowlany, który oceni wytrzymałość kratownicy dachu - dachówka jest bowiem bardzo ciężka, a co za tym idzie - sama konstrukcja więźby dachowej musi być odpowiednio wytrzymalsza.

Należy tu podkreślić, że pomijając walory dekoracyjne, każdy rodzaj nowoczesnych obecnie produkowanych pokryć dachowych jest w stanie trwale zabezpieczyć zarówno samą konstrukcję dachu, jak i wnętrza mieszkalne. Jednak tak jak to w budownictwie bywa, dużo tu zależy od jakości wykonania takiego pokrycia przez ekipę budowlaną. I to właśnie jest najsłabszy punkt. Wszelkie niedbalstwo mści się nie tylko na samej konstrukcji dachu, ale też może uszkodzić wnętrza mieszkalne, a zacieki lub trwale zawilgocone miejsca są trudne i kłopotliwe do usunięcia. Oczywiście im bardziej wymyślny dach mający więcej elementów składowych, tym trudniejsze są tak zwane obróbki, czyli uszczelnienie miejsc, gdzie stykają się poszczególne jego płaszczyzny.

Wybór pokryć dachowych to też kwestia gustu właścicieli, zasobności ich portfela oraz stylu, w jakim wykonano dany obiekt. Do wiejskiego dworku nie pasuje bowiem zwykła papa czy cynkowana blacha. Należy więc już na etapie projektu zadecydować wraz z architektem, jaki rodzaj pokrycia dachowego wybierzemy i w zależności od niego zaprojektować konstrukcję nośną więźby dachowej.

W budynkach remontowanych zwykle stosowane są tanie pokrycia z tak zwanej blachodachówki - specjalnie tłoczonej cienkiej blachy pokrytej trwałą warstwą plastiku imitującej najczęściej dachówkę.

Dach z takich elementów jest trwały, a pokrycie lekkie, estetyczne i łatwe do ułożenia oraz nie wymaga tak wytrzymałej konstrukcji dachowej jak dachówki ceramiczne.

Ma też dużą trwałość i nie jest podatny na uszkodzenia. Dachy kryte blachodachówką to najczęściej spadziste konstrukcje dawniej pokryte papą lub eternitem. Na zewnątrz dach taki niewiele różni się wyglądem od tego pokrytego dachówką, za to jego cena jest o wiele niższa.

Niewątpliwie najdroższym i najbardziej eleganckim materiałem są dachówki ceramiczne. Wymagają one też wprawnej ręki rzemieślnika, który dokładnie i precyzyjnie je ułoży.

Takiej samej precyzji (co oznacza wysoką cenę robocizny) wymagają dachy pokryte gontem oraz dachy trzcinowe. Ze względu na cenę są rzadko spotykane, choć nowoczesne materiały zapewniają ich niepalność, a oryginalny wygląd z pewnością wart jest ceny.

Pokrycia bitumiczne to kolejna duża grupa materiałów do pokrycia dachu. Najprostszymi i najtańszymi są papy produkowane obecnie w postaci samoklejącej oraz pokrycia imitujące dachówkę. Są one łatwe do ułożenia i trwałe. Są też stosunkowo tanie i lekkie. Ich zastosowanie nie wymaga więc mocnej konstrukcji szkieletu nośnego.

Dachy trzcinowe lub coraz rzadsze słomiane mają niepowtarzalny urok i każdej budowli nadają "wiejski styl" oraz wręcz magiczny urok. Szkoda tylko, że są tak mało doceniane.

Copyright © Agora SA